You are currently browsing the category archive for the ‘klimaat’ category.
Vandaag laat ik het eens door iemand anders zeggen. Mijn sympathie voor Wouter Van Besien, mijn Groen!-voorzitter neemt met de dag toe. Lees hier maar eens en je begrijpt waarom.
Is het onnozel, naïef, romantisch, of juist realistisch om te stellen dat we in “onze” welvaartsmaatschappij een aantal stappen terug moeten zetten? Af en toe een enkele kwaliteitskrant die hierover bericht. Bijvoorbeeld enkele maanden geleden dat er in Wallonië momenteel Brabantse trekpaarden moeten worden ingezet om reuzegrote boomstammen te gaan slepen waar geen machines meer kunnen komen. En dit weekend lees ik dat in Gent schapen worden ingezet als grasmaaiers. Liever daarnaar verwijzen dan naar het artikel een bladzijde verder waarin gewaarschuwd wordt voor politieke “vrouwen op de rand van de glazen afgrond”.
Ik weet niet hoeveel politieke moed het vergt om structureel te kiezen voor arbeidsintensieve jobs, zodat bijvoorbeeld ook laaggeschoolden kansen maken in deze keiharde samenleving.
Hoe zou het zijn als we ervoor pleiten om meer laaggeschoolden (die hoe langer hoe minder aan de bak komen in een gedigitaliseerde samenleving) opnieuw kansen te geven? Is bijvoorbeeld het werk misschien minder goed gedaan als je twee mannen of vrouwen met grote borstels i.p.v. één man met een stinkende blaasmachine de straten laat kuisen? Of zijn werk, inkomen, zelfrespect, schonere lucht, en het voortbestaan van de planeet onbelangrijke items op de politieke agenda? Hoeveel positieve energie zou dit opleveren voor de kwaliteit van ons dagdagelijks leven?
Al de vijfde dag op rij een stralende zon in een helblauwe hemel. Zeker op zo’n dagen heb ik zin in zonnepanelen op ons dak, moesten we er het geld voor hebben. “Rent a roof” lijkt een interessante oplossing, zou zowel voor het milieu als voor onze portemonnee lief zijn (kijk hier maar eens even). Het werkt volgens het systeem van PPS (publiek private samenwerking). Heeft zowel voor- als nadelen, zoals we weten van het Sportoase-dossier in de stad Leuven. Samen op zoek naar constructieve oplossingen dus!
Tijdens de campagne in de aanloop naar verkiezingen gebeurt er heel veel. Graag had ik hier iets geschreven over de vele positieve reacties die wij mochten ervaren toen wij vanochtend gingen flyeren aan Gasthuisberg (Leuven). Ik maak echter van de gelegenheid gebruik om even te wijzen op een interessant boekje dat mij dit weekend in handen viel: ‘Klimaatcrisis, Het failliet van het klimscepticisme”. Het is van de hand van goede vriend Peter Tom Jones. Het verscheen in de Essentie-reeks van de splinternieuwe uitgeverij Luster.
Tom is burgerlijk ingenieur Milieukunde, doctor in de Toegepaste Wetenschappen en werkzaam als Onderzoeksmanager (IOF) aan de K.U.Leuven. Hij publiceerde in diverse tijdschriften omtrent thema’s als klimaat, duurzaamheidtransities en ecologische economie en is co-auteur van Terra Incognita. Globalisering, ecologie en rechtvaardige duurzaamheid en Het Klimaatboek. Pleidooi voor een ecologische omslag.
“De ernst van het klimaatprobleem kan niet genoeg onderstreept worden. Dit boekje schetst een uitstekende samenvatting van de meest recente wetenschappelijke stand van zaken.” Prof. Philippe Huybrechts (glacioloog, VUB, VN Klimaatpanel) Omwille van zijn verregaande impact op andere wereldproblemen beschouwen wetenschappers en beleidsmakers de opwarming van de aarde als het meest centrale vraagstuk van de eenentwintigste eeuw. Maar wat zijn de oorzaken van deze opwarming? Waarin verschilt de huidige klimaatwijziging met vroegere evoluties? En wat zijn de gevolgen op korte en op langere termijn?
Peter Tom Jones schetst op een kernachtige manier de meest recente stand van zaken in de klimaatproblematiek en toont met onweerlegbare argumenten het ongelijk van de klimaatsceptici aan. Hij besluit met een wervend pleidooi voor een mondiaal beleid dat niet alleen de klimaatcrisis indijkt, maar ook andere voordelen met zich meebrengt.
Verplichte lectuur voor LDD en consoorten!
Meer info op http://www.petertomjones.be
PT Jones noemt de klimaatwetenschappers die al ettelijke jaren de alarmbel luiden de Cassandra’s van vandaag. Net zoals de oude Trojanen haar voorspellingen – die nochtans allemaal uitkwamen – niet geloofden, steken heel wat mensen nu liever de kop in ’t zand (zou struisvogelvlees lekker zijn? en politiek correcter dan dat van een varken of een koe?). We vinden het aanhoudend mooie weer zalig en denken dat het wel niet zo’n vaart zal lopen met de opwarming van de aarde.
Al Gore en PT Jones’ Klimaatavonden openen dan onze (recent ook mijn) ogen met een koude douche: de opwarming – vooral veroorzaakt door de broeikasgassen die de industriele mens produceert – is onafwendbaar, en zal zowel grote negatieve gevolgen voor het milieu als voor de mensheid zelf hebben. Eerst en vooral zal het Zuiden het slachtoffer zijn (nog meer droogtes, maar ook overstromingen, tekorten aan voedsel en water,…). Maar ook in het Westen zullen er slachtoffers vallen en meer en intensere hittegolven en ozonconcentraties de zwaksten het eerst treffen.
Om de opwarming min of meer binnen de perken te houden heeft men nog tien – vijftien jaar om het roer om te gooien en de 2 graden grens zo weinig mogelijk te overschrijden. Tegen 2050 is een drastische reductie in de broeikasgasuitstoot noodzakelijk (mondiaal een daling met 60%, in het noorden van 90%) en we moeten terug naar een “1 Aarde-economie”, i.p.v. doen alsof we 5 Aardes hebben om te verbruiken zoals nu het geval is.
Maar dan moeten we echte keuzes durven te maken, naar een ecologische omslag en trendbreuk toe werken. Een duurzaamheidsrevolutie is nodig en mogelijk, met de hulp van juridische en economische instrumenten, ecosubsidies en quota. Wij willen geen bijkomende tewerkstelling van 1 “klimaatminister”, maar met een klimaatregering, een klimaatwet, een ecologisch klimaatpact tien(of wereldwijd honderd)duizenden extra jobs creeren in de sectoren van wonen, werken, mobiliteit en energievernieuwing.
Dan pas grijpen we de kans om hier (ook) een positief verhaal van te maken.
Meer hierover op http://www.petertomjones.be en http://www.klimaatboek.be.
De PERSMEDEDELING die ik vandaag binnenkreeg had als titel: 26 april 2007, 21° verjaardag van kernramp in Tsjernobyl.
Dit deed me onmiddellijk denken aan onze beste vrienden die zwanger waren van hun derde kind toen Tsjernobyl plaats vond en aan de angst die ze hadden de maanden daarna dat er iets mis zou zijn met hun kind. En aan de film uit die tijd The day after. Paniekerige waanideeen? Ik denk het niet, en citeer daarom het volledige persbericht:
Paars deed niets om de kernuitstap voor te bereiden
De kernramp te Tsjernobyl blijft voor Groen! hét symbool van het failliet van de nucleaire technologie. De risico’s zijn te groot. De installaties raken verouderd. En het is onethisch de problemen rond de opslag van kernafval door te schuiven naar toekomstige generaties. Nucleaire stroom is bovendien erg duur en Electrabel wil ook in de toekomst voor miljarden kosten afschuiven op de gemeenschap, zo bleek deze week weer.
Groen! wil dat de kerncentrales worden gesloten zoals is vastgelegd in de wet op de kernuitstap. De paarse partijen keurden deze uitstap mee goed tijdens de vorige regeertermijn, maar hebben niets gedaan om deze uitstap voor te bereiden. In plaats van te investeren in alternatieven bleven ze ruzie maken over de kerncentrales, en staan we vandaag geen stap verder.
Vandaag weten we ook zeker dat initiatieven die met veel poeha werden aangekondigd, zoals een mottenballentaks op afgeschreven centrales, niet meer waren dan praat voor de vaak.
Jaarlijks gaat er nog altijd EUR 463 miljoen steun van de overheid naar de nucleaire sector. De regering Verhofstadt 2 keurde de invoer van kernmateriaal voor verwerking in Dessel goed. Bovendien liet men toe dat het nucleair passief van EUR 4 miljard dat werd aangelegd (om centrales te ontmantelen e.d.) in Franse handen terecht kwam. Groen! wil dat dit geld terug onder Belgisch beheer komt.
Paars liet ook na voldoende te investeren in de alternatieven voor kernenergie. De windmolens op de Noordzee staan er nog altijd niet. Inzake isolatie en energiebesparing in woningen en gebouwen, op het vlak van zonnestroom en warmte-kracht-koppeling hebben we een immense achterstand opgebouwd t.o.v. de ons omringende landen. Paars besliste ook de verouderde steenkoolcentrales open te houden, die op zich al verantwoordelijk zijn voor 10% van de uitstoot van de broeikasgassen in ons land.
Groen! wil dat de volgende federale regering niet alleen vast houdt aan de kernuitstap, maar die effectief begint voor te bereiden. Dat kan volgens het Federaal Planbureau, samen met de uitvoering van een omvattend klimaatplan.
Eloi Glorieux, Vlaams parlementslid Groen!, 0475/98 20 93
Ethel Brits, 3de plaats Antwerpse Kamerlijst, 0494/76 03 86
Foto: Greenpeace
Dit opiniestuk van me verscheen in {De Tijd} van 13/4/2007. Het gaat over de wijze waarop klimaatsceptici te werk gaan. Het stuk verwijst ook naar de politiek-maatschappelijke traagheid en onwil om de globale opwarming aan te pakken. — De globale opwarming vormt een gewichtig probleem voor mens en milieu, blijkt uit verschillende recente rapporten. Er is dringend nood aan actie, de speeltijd is voorbij. Nochtans blijven de politiek-maatschappelijke traagheid en onwil immens, en proberen klimaatsceptici hun gelijk door te voeren.
Peter Tom Jones
De globale opwarming vormt een gewichtig probleem voor mens en milieu. Dat werd vorige week nog maar eens bevestigd, toen het tweede deel bekendgemaakt werd van het Vierde Evaluatierapport van het Intergouvernementeel Panel inzake Klimaatverandering (IPCC) van de Verenigde Naties dat de impact van klimaatwijzigingen beschrijft. Uit het eerste deel was een maand geleden al gebleken dat de (gevaarlijke) grens van 2 graden opwarming ten opzichte van de pre-industriële temperatuur ‘bijna zeker’ nog deze eeuw overschreden zal worden. In afwezigheid van krachtdadige actie geven de rapporten een somber toekomstbeeld. Wij staan voor een historisch kruispunt. Nochtans blijft de politiek-maatschappelijke traagheid en onwil immens en blijven klimaatsceptici proberen hun gelijk door te voeren.
Het is bekend dat klimaatsceptici gedurende de laatste decennia een bitsige loopgravenoorlog hebben gevoerd, een gevecht waarbij zij gaandeweg terrein hebben moeten prijsgeven. Eerst opperden ze dat het klimaat helemaal niet opwarmt. Toen dat onmiskenbaar weerlegd kon worden, spitsten ze de aandacht toe op de oorzaken van de opwarming. Vervolgens, toen duidelijk werd dat de (industriële) mens de hoofdverantwoordelijke is, begon men vooral te discussiëren over de economische kant van de kwestie. Heeft het wel zin actie te ondernemen?verantwoordelijkheid
De nieuwe rapporten van het VN- klimaatpanel verzetten de bakens in dat debat. Vorige maand beslechtte het eerste deel van het VN-Evaluatierapport de discussie omtrent de verantwoordelijkheidsvraag. Klimaatsceptici van de eerste generatie, die nog steeds aanvoeren dat de opwarming vooral natuurlijke oorzaken heeft, hebben anno 2007 geen wetenschappelijke poot meer om op te staan. Wat men ook moge beweren in bepaalde populaire magazines, dat debat is voorbij, althans in de wetenschappelijke vakliteratuur. Getuige daarvan de stortvloed aan artikels in referentiebladen als Science en Nature.Het is dan ook bijzonder jammer om als geëngageerd wetenschapper te moeten vaststellen hoe hardnekkig dat denken blijkt te zijn. Het scepticisme sluimert zowel bij extreemrechtse partijen als in liberale kringen. Het is een beetje zoals bij het debat tussen klassieke biologen en creationisten over Darwins evolutietheorie. Gaan we in de toekomst voor elk debat waar een bioloog aan deelneemt, ook een creationist uitnodigen?
De tweede generatie klimaatsceptici staat een stap verder. Zij beseffen terdege dat de aarde opwarmt en dat de mens grotendeels verantwoordelijk is. Hun belangrijkste argument is dat het nemen van drastische klimaatmaatregelen economisch gezien weinig zinvol is. De positieve gevolgen van een krachtig beleid – de reductie van broeikasgassen bijvoorbeeld – worden immers pas zichtbaar in een verre toekomst. Monetair omgerekend naar een geldwaarde vandaag zou het sop de kool niet waard zijn. Hun conclusie luidt dat het veel zinvoller is de gevolgen af te wachten en vooral geld te spenderen aan aanpassingsmaatregelen (adaptatie).
Als men echter gebruik zou maken van lagere discontovoeten, komt men tot totaal andere conclusies. Bijvoorbeeld: Nicholas Stern gebruikte in zijn (inmiddels bekende) studie een zeer lage discontovoet (0,1%). Op die manier kwam hij tot de conclusie dat ‘niets doen’ een economische recessie zou teweegbrengen: een jaarlijks verlies van 5 tot 20 procent van het bruto mondiaal product. Dat toont meteen aan hoe gevoelig economische berekeningen zijn voor de precieze aannames die men maakt. Bovendien wordt in dat type van analyses geen rekening gehouden met de volgende ethische beschouwing: de landen die gedurende de laatste 200 jaar voor de grootste uitstoot verantwoordelijk waren, zijn niet de landen waar vandaag en morgen de slachtoffers vallen (onder meer de Aziatische megadelta’s en zwart Afrika). Dat is een van de kernboodschappen van het jongste IPCC-rapport.
Klimaatsceptici van de tweede generatie gaan volledig voorbij aan dat onrecht. Die kwetsbare regio’s beschikken niet over de middelen om zich aan te passen aan de toekomstige droogte (Afrika) of aan de stijging van de zeespiegel (megadelta’s). Een succesvol aanpassingsbeleid – noodzakelijk om de VN-Millenniumdoelstellingen te halen – vereist financiële hulp van de rijke landen.
contraproductief
Aanpassing is ook nodig in de rijke landen. Als gevolg van de traagheid in het klimaatsysteem zullen we sowieso te maken krijgen met een opwarming die grote effecten zal teweegbrengen. De komende tien tot veertig jaar is het daarom van vitaal belang aanpassingen door te voeren, want het zal decennia duren vooraleer de maatregelen voor broeikasgasreducties vruchten afwerpen.
Nochtans is adaptatie schromelijk onvoldoende. Adaptatie zonder te vermijden dat de opwarming te snel en te sterk verloopt (mitigatie) is contraproductief, de tweede kernboodschap van het jongste IPCC-rapport. De milieuschade en de economische kosten zullen dermate hoog oplopen dat drastische maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen vanaf nu te verminderen, zich wel degelijk aandienen. Waar we vandaag behoefte aan hebben, is zowel mitigatie als adaptatie. En/en in plaats van of/of.
Zoals het Belgische IPCC-lid Jean-Pascal Van Ypersele heeft aangegeven, moeten we komen tot reductiedoelstellingen die het mogelijk maken de CO2-concentratie te stabiliseren op 400 ppm, terwijl we nu aan circa 380 ppm zitten. Een tijdelijke overschrijding van die limiet mag worden getolereerd, maar dan moet die concentratie snel naar beneden. Op mondiaal vlak moet daarom dringend werk worden gemaakt van een verregaand post-Kyotoakkoord, waarin men voor de periode na 2012 op een ‘rechtvaardige’ wijze alle landen ter wereld betrekt. Rijke landen zullen het voortouw moeten nemen.
Pas als wij onze uitstoot drastisch doen dalen (met 30% tegen 2020, met 80 à 90% tegen 2050), kunnen we van landen als China, Brazilië en India verwachten dat zij overschakelen naar een lagekoolstofeconomie. Hoe sneller die duurzaamheidstransitie wordt ingezet, hoe groter de kans dat het doemscenario wordt vermeden.
Op nationaal en Vlaams niveau kunnen wij mee het initiatief nemen. Zo’n ecologische omslag biedt bovendien heel wat kansen op het vlak van nieuwe werkgelegenheid in de ecotechnologische sector. De speeltijd is voorbij. De tijd is gekomen om een moedig en vooruitziend beleid te voeren, vooraleer het definitief te laat is.
Maandag 16 april verschijnt het nieuwe boek:Het klimaatboek
Pleidooi voor een ecologische omslag
van Els Keytsman & Peter Tom Jones
Woord vooraf Prof. Jean-Pascal van Ypersele
U bent van harte welkom op een van volgende boekvoorstellingen:
+ Dinsdag 17 april – 20.00 uur – de Groene Waterman, Wolstraat 7, 2000 Antwerpen: ‘Exclusieve boekvoorstelling’, met Meyrem Almaci, Dirk Geldof en auteur Els Keytsman. Org.: Groen!
+ Dinsdag 5 juni – 20.00 uur – Kunstencentrum Vooruit – Gent: ‘Het klimaatdebat’, met Els Keytsman, Peter Tom Jones, Tom Willems (ACV-studiedienst), Frank Vandermarliere (Directeur Economisch Departement Agoria). Moderator: Dirk Draulans. Org.: De Vooruit & uitgeverij EPO.
+ Meer activiteiten: raadpleeg: www.klimaatboek.be
+ PRIMEUR :integrale visie met ‘radicale’ maar tegelijk realistische oplossingen – een voorstel tot beleidsplan – gebaseerd op een wetenschappelijk overzicht van de stand van zaken omtrent de klimaatscrisis.
Van weten naar handelen…
Met Al Gore’s succesfilm An Inconvenient Truth is het klimaatthema op de voorgrond van de politieke agenda gezet. Eindelijk! Klimaatwetenschappers luiden al ettelijke jaren de alarmbel. Als we voortdoen zoals we bezig zijn, varen we recht op een noodlottige ontknoping af. Dat besef groeit bij ruime lagen van de bevolking. Dat is goed maar op zich onvoldoende. De tijd is nu gekomen om de grote sprong voorwaarts te wagen: van weten naar handelen.
De sense of urgency dwingt ons om na te denken over ‘radicale’ maar tegelijk realistische oplossingen. In dit boek bieden Keytsman en Jones eerst een wetenschappelijk overzicht van de stand van zaken omtrent de klimaatcrisis. Vervolgens bepleiten ze concrete maatregelen én een voorstel tot beleidsplan. Sectoren zoals energievoorziening, ondernemen, wonen en mobiliteit komen aan bod. Het gaat hier niet over een serie losse flodders maar wel over een integrale visie op een ecologische economie. De voorgestelde oplossingen zijn sociaal rechtvaardig. Want de vereiste ecologische omslag is een positief verhaal met nieuwe kansen voor werkgelegenheid en echte levenskwaliteit.
‘Uitgaand van het referentiekader van de ecologische economie zijn Keytsman en Jones erin geslaagd een totaalvisie te presenteren. (…) Het boek levert dan ook een wezenlijke bijdrage aan een krachtdadige aanpak van de vereiste omslag.’ – Prof. Jean-Pascal van Ypersele in het Woord vooraf.
Els Keytsman (1972) is licentiate in de Toegepaste Economische Wetenschappen en gegradueerde Bedrijfsmanagement. Ze werkt halftijds voor het Brusselse parlementslid Adelheid Byttebier en halftijds voor de politieke cel van Groen!. Ze werkt op de thema’s economie, energie en klimaat. Ze is de auteur van het klimaatplan van Groen! (www.keytsman.be).
Peter Tom Jones (1973) is burgerlijk ingenieur Milieukunde, doctor in de Materiaalkunde en werkzaam als postdoctoraal onderzoeker aan de KULeuven. Hij publiceerde in diverse tijdschriften over thema’s als klimaat, (anders)globalisering en ecologie. Hij is onder meer de auteur van het Terra Incognita: Globalisering, ecologie en rechtvaardige duurzaamheid (GINKGO, Academia Press, 2006/2007) (www.petertomjones.be).
Heidi Vanheusden 